กระแสการหันมาอ่านหนังสือในรูปแบบดิจิตอลยังเติบโตอย่างต่อเนื่อง เพราะข้อดีหลายๆ อย่างไม่ว่าจะเป็นราคาที่ถูกกว่า ความสะดวกในการพกพา ความสามารถในการเข้าถึงบนอุปกรณ์ต่างๆ ทำให้คนจำนวนไม่น้อยเริ่มคุ้นเคยกับหนังสือรูปแบบไร้กระดาษนี้มากขึ้น แต่ล่าสุดห้องสมุดแห่งหนึ่งในรัฐเท็กซัสก็ได้แหกคอกด้วยการกำจัดหนังสือกระดาษทิ้งเพื่อหันสู่การเป็นห้องสมุดดิจิตอลเต็มตัวแล้ว
ห้องสมุด BiblioTech ในย่าน Bexar County ในรัฐ Texas ของสหรัฐอเมริกาน่าจะกลายเป็นห้องสมุดดิจิตอลเต็มรูปแบบเป็นแห่งแรกในโลก ซึ่งข้างในห้องสมุดแห่งนี้ไม่มีหนังสือในรูปแบบกระดาษแม้แต่เล่มเดียว แต่กลับเต็มไปด้วยหน้าจอคอมพิวเตอร์ โดยห้องสมุดแห่งนี้เกิดจากการผลักดันของผู้พิพากษาที่ชื่อ Nelson Wolff ซึ่งเป็นคนเดียวกับที่เคยผลักดันให้มีการสร้างห้องสมุดปกติในย่านเดียวกันนี้ในช่วงปี 1990 ด้วยเงินทุนกว่า 38 ล้านเหรียญ หรือเกือบ 1,200 ล้านบาท
ห้องสมุด BiblioTech นี้จะมีต้นทุนในการบริหารจัดการต่ำกว่าห้องสมุดที่เต็มไปด้วยหนังสือกระดาษเพราะใช้คนในการดูแลน้อยกว่า รวมถึงต้องการพื้นที่น้อยกว่าอย่างเห็นได้ชัด โดย BiblioTech ถูกสร้างในย่านที่มีประชากรกว่า 63% เป็นชาวลาตินอเมริกา ซึ่งในบ้านส่วนใหญ่ยังไม่สามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ ดังนั้นห้องสมุดแห่งนี้จะเปิดให้ยืม e-reader ราคาประหยัดกลับบ้านได้ด้วย เพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงการอ่านได้สะดวกขึ้น ในขณะเดียวกัน คอมพิวเตอร์ในตัวห้องสมุดยังเปิดให้ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ง่ายขึ้น และหลายๆ คนได้เริ่มเขียนบล็อกของตัวเองเป็นครั้งแรกที่นี่
โครงการห้องสมุดดิจิตอลแห่งนี้ใช้เงินลงทุนราว 2.4 ล้านเหรียญ หรือประมาณ 75 ล้านบาทเท่านั้น แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นก็คือ หนังสือที่ใหม่มากๆ จะยังไม่มีให้บริการเนื่องจากราคาที่สำนักพิมพ์จำหน่ายนั้นยังสูงมาก นอกจากนั้นหนังสือจำนวนมากก็ยังไม่ถูกแปลงให้อยู่ในรูปแบบดิจิตอล รวมถึงประชาชนบางส่วนก็ยังต้องการประสบการณ์ในการอ่านแบบกระดาษอยู่
Wolff คาดหวังว่าห้องสมุดแห่งนี้จะมีผู้มาใช้บริการถึง 100,000 คนภายในปีแรกและมีแผนที่จะลงทุนสร้างห้องสมุดรูปแบบเดียวกันนี้เพิ่มอีกในอนาคตอันใกล้นี้
ลองมาดูบรรยากาศในห้องสมุดนี้ในคลิปนี้กันครับ
ความเห็นผู้แปล
ส่วนตัวแล้วผมยังไม่แน่ใจในบทบาทของห้องสมุดรูปแบบนี้ว่าจะเป็นอย่างไรในอนาคต เนื่องจากการที่ห้องสมุดมีการเปิดให้ยืม e-reader กลับบ้านได้ หรือเมื่อห้องสมุดไม่มีหนังสือให้ค้น ผู้ใช้บริการอาจจะไม่จำเป็นต้องพึ่งพื้นที่ในห้องสมุดมากอย่างที่เคยเป็นมาอีกต่อไป นั่นหมายถึงว่าผู้ใช้บริการจะมาเพียงแค่ทำธุรกรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น มายืมหรือคืน e-reader, มาเช่าหนังสือใหม่ หรือมาส่งซ่อมตัว e-reader เท่านั้น ซึ่งแน่นอนว่าอาจจะมีบางกลุ่มมาอาศัยคอมพิวเตอร์ในห้องสมุดนี้ในการค้นคว้าข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตหรือมาประชุม แต่ด้วยบทบาทอย่างหลังนี้ ร้านกาแฟหรือร้านอินเทอร์เน็ตทั่วไปก็สามารถตอบโจทย์ได้เช่นกัน ดังนั้น บทบาทของห้องสมุดอาจจะไม่เด่นชัดเท่าที่เคยเป็นมาในอดีตอีกต่อไป
ในอีกมุมหนึ่ง การที่ห้องสมุดทั่วไปหันมาผลักดันหนังสือรูปแบบดิจิตอลมากขึ้นน่าจะเป็นตัวช่วยผลักดันให้ธุรกิจสิ่งพิมพ์ในรูปแบบดิจิตอลเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็วขึ้น ซึ่งนั่นก็น่าจะส่งผลให้ต้นทุนและราคาของหนังสือและอุปกรณ์ต่างๆ ลดลงและกลายเป็นตัวหนุนให้คนหันมาใช้งานมากขึ้นด้วย หากห้องสมุดรูปแบบนี้มีมากขึ้นและกระจายไปทั่วโลก เราน่าจะได้เห็นการเปลี่ยนแปลงในอุตสาหกรรมสิ่งพิมพ์ที่เป็นรูปธรรมภายในไม่กี่ปีข้างหน้านี้
ที่มา: CNET