หลังจากที่หนังสืออย่าง Business Model Generation ที่นำเอา Business Model Canvas มานำเสนอให้เป็นคู่มือสร้างและวิเคราะห์โมเดลธุรกิจที่แพร่หลายกันไปทั่วโลก มีการแปลมาเป็นหนังสือภาษาไทยโดยสำนักพิมพ์ Welearn และยังเป็นโครงสร้างหลักที่ทำให้เกิดโครงสร้างหนังสืออื่นๆ ตามมาอีกหลายเล่มอาทิเช่น Business Model You วิเคราะห์ตัวบุคคล, Lean Canvas ที่ประยุกต์ให้เหมาะสมกับการพัฒนาผลิตภัณฑ์สำหรับกลุ่มธุรกิจ Tech Startup มากขึ้น
สำหรับครั้งนี้มีหนังสืออีกเล่มที่พึ่งออกมาไม่นาน “Gear Up: Test your business model potential and plan your path to success” สำหรับองค์กรใหญ่ที่เคยเรียนรู้ Business Model Canvas มาแล้ว และธุรกิจ Startup ที่เรียนรู้ Lean Canvas มาแล้ว การอ่านเล่มนี้จะช่วยเป็น Checklist เสริมจุดที่เราอาจนึกไม่ถึงก็เป็นได้และตรงตามสิ่งที่เผชิญในโลกธุรกิจจริง
เนื้อหาภายในหนังสือแยกส่วนประกอบของธุรกิจออกมาเป็นแต่ละโมดูล อธิบายด้วยภาพให้เข้าใจง่าย พร้อมคำถาม และ Workshop ให้ขบคิดไปพร้อมๆ กัน เป็นเหมือนเครื่องเตือนตัวเองว่าสิ่งที่เรากำลังทำอยู่ไปถูกทางหรือไม่
- Customers ไม่ว่าคุณจะสร้างตลาดใหม่ หรือ ปรับเปลี่ยนสิ่งที่มีอยู่เดิม แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือลูกค้า แนวคิดที่คล้ายกับ Lean Startup ถูกนำมาพูดถึงที่นี่ คือการค้นหา Pain หรือปัญหาของลูกค้าจริงๆ คืออะไร โซลูชั่นเราตอบโจทย์ตรงนั้นอยู่หรือเปล่า หรือมัวไปทำในสิ่งที่เป็น Nice To Have คือไม่ใช่หัวใจหลักที่ลูกค้าต้องการกันแน่, คุณแบ่งกลุ่มลูกค้าของคุณอย่างไร และสำหรับธุรกิจสายเทคโนโลยีจะทำอย่างไรให้ก้าวข้ามผ่านจากผู้ใช้กลุ่ม Innovators, Early Adpoters ให้ไปสู่ตลาดกลุ่มใหญ่หรือ Mass ได้
- Delight เปลี่ยนความต้องการของลูกค้าให้เป็นสิ่งที่เค้าชื่นชอบ ค้นหาสิ่งนั้นให้เจอว่าคุณแตกต่างจากคนอื่นอย่างไร แยกแยะให้ออกว่าความชื่นชอบ บอกต่อ และจงรักภักดีกับแบรนด์ มันต้องตอบโจทย์มากกว่าการทำสินค้าดีมีคุณภาพอีกด้วย
- Customer Acquisition หัวใจของโมเดลธุรกิจที่ขับเคลื่อนให้องค์กรไปข้างหน้า เป็น Checklist ที่ทำให้คุณต้องนึกถึงเรื่องของ Pipeline, Cost ที่จะดึงลูกค้าใหม่เข้ามา, การเพิ่ม Customer Lifetime Values เป็นต้น
- Business Model เป้าหมายทางธุรกิจ, เข้าใจเรื่อง Zero Game ที่จะทำให้เรานึกถึง Cost ที่ไม่จำเป็น Cost ที่ไม่ได้ทำให้เพิ่มคุณค่าในเชิงธุรกิจจริง มีข้อมูลเพียงพอในการคำนวณ Cost หรือไม่ มีอะไรที่ยังซุกซ่อนอยู่โดยที่ไม่รู้ตัว, การวางกลยุทธ์ราคา
- Partners นี่เป็นอีกส่วนหนึ่งที่ช่วยขับเคลื่อนให้ธุรกิจเราเติบโตไปได้โดยคุณอาจคาดคิดไม่ถึง ถ้ามองให้ออกและรู้จักหาจุดร่วมไปด้วยกัน
- Competitors เข้าใจธุรกิจตัวเองไม่พอ แต่ต้องดูคู่แข่งภายนอก มาวิเคราะห์กันว่าคุณอยู่ในตลาด Red Ocean ที่มีการแข่งขันสูง หรือยังเป็น Blue Ocean อยู่ แล้วจะเปลี่ยนมาเป็น Game Changer ได้ไหม
- Go Global ไอเดียธุรกิจที่ดีต้องสามารถ Scale และขยายออกไปได้ ส่วนนี้จะเป็นจุดทดสอบ และ Checklist ให้กับคุณว่าธุรกิจของคุณสามารถขยายออกไปได้มากน้อยแค่ไหน ถ้าไม่แล้วติดอะไร
- Team Checklist องค์ประกอบของคนในบริษัท, การประเมินศักยภาพคนในทีม, หาคนที่ใช่มาร่วมงานแล้วหรือยังโดยดูจากตรงไหน
- Reality Check เป็นบทสรุปรวมทั้งหมดว่าจากองค์ประกอบทั้งหมดที่กล่าวมาหลังจาก Checklist กันในหัวข้อย่อยๆ แล้ว เราจะรู้ว่าอะไรควรทำ และอะไรที่ควรหยุดทำเพื่อไม่ให้เสียเวลา และเอาเวลาไปจัดการในสิ่งที่ควรทำ
สรุปน่าซื้อไหม?
ต้องออกตัวก่อนว่าหนังสือเล่มนี้ไม่ได้นำเสนอโมเดลธุรกิจใหม่ๆ สำหรับใครที่ต้องการหาไอเดีย แต่เป็นการนำเสนอแก่นของโมเดลธุรกิจที่คุณต้องรู้, ถ้าคุณกำลังดำเนินธุรกิจอยู่ Checklist และคำถามเหล่านี้จะช่วยตรวจสอบดูว่าคุณขาดอะไรไป เพื่อนำไปเสริมทัพให้ธุรกิจดีขึ้น โดยเนื้อหามีรากฐานมาจากคลาสเรียนของ Harvard Business School และ Stanford University นั่นเอง แต่นำมาถ่ายทอดให้อ่านง่ายด้วยรูปภาพต่างๆ พร้อมคำถามโดนใจที่บางทีก็ร้องว่า “อ้อ” เราลืมนึกถึงจุดนี้ไปจริงๆ
เหมาะสำหรับ : ผู้ที่เป็นผู้ประกอบการอยู่แล้ว ทั้ง Startup และองค์กรขนาดใหญ่ แต่ถ้ายังไม่มีไอเดียธุรกิจของตนเองเลย อาจจะไม่คุ้มค่านักเพราะหนังสือเล่มนี้เน้นนำไปทดสอบกับโมเดลธุรกิจของตนเองที่มีอยู่มากกว่า
ผู้แต่ง : Lena Ramfelt, Jonas Kjellberg, Tom Kosnik